- بر
بختیاری ها و شاهنامه خوانی در شب یلدا
می‌گویند در شب یلدا در استان چهارمحال و بختیاری که بیشتر بختیاری‌های ایران آنجا سکونت دارند، چند خانواده دور هم جمع می‌شوند و کسانی که شاهنامه را از حفظ هستند برای دیگران می‌خوانند. خیلی پیش آمده که کسانی که شاهنامه را از بر می‌خوانند حتی سواد خواندن و نوشتن نداشته باشند.
بختیاری‌ها اعتقاد دارند در شب یلدا، ماست، شیر، پنیر، کنجد، کدو و نان جوی که خورده شود تا پایان سال موجب فزونی و فراوانی نعمت می‌شود و باعث می‌شود که تا سال بعد از این نعمت‌ها بخورند.
شب یلدا در قوم بختیاری به عنوان شب چله خوانده می‌شود. بختیاری‌ها در این شب کدو تنبل‌های بزرگی که نماد خورشید را برای آنها دارد، آب‌پز می‌کنند و آن‌را به صورت ریز ریز شده در آش کشک می‌خورند.
رسم جالبی که در میان بختیاری‌ها رواج دارد، به این صورت که نان‌های محلی به نام گرده را با قطر زیاد ماده می‌کنند. بین این نان مهره آبی رنگی به نام لپک می‌گذارند. در شب یلدا نان را تقسیم می‌کنند وهر کس که در قطعه نان او لپک جای دارد، به بخت و اقبال معروف شده و او را شانس خانه می‌دانند.
در ادامه برگزاری این آیین در چند شهر دیگر را می خوانیم:
برگزاری شب یلدا
گوشه ای از آیین برپایی شب یلدا در ایران باستان.
دوستان با برپا کردن دوباره ی این آیین یاد نیاکان را گرامی بداریم و راه آن ها در بزرگداشت روزهای ویژه را زنده نگاه داریم:
1- شب یلدا شب به دنیا آمدن ایزد مهر است. از این رو همه با هم بیدار خواهیم ماند تا سپیده دم بدمد. لحظه ی باشکوه زاییدن ایزد مهر. تا دمیدن سپیده نیایش و ستایش کنیم.
2- با هم مهریشت اوستا را بخوانیم. آیینی که در روزگار پسین جای خود را به گرفتن فال حافظ داد. (مهر یشت بخشی فربه است.)
3- ایزد مهر در میان رنگ ها از همه بیشتر رنگ سرخ را دوست دارد. پس در پوشش خود رنگ سرخ را به کار ببریم.
4- نور برافشانیم تا دمیدن سپیده و شمعی روشن کنیم و اگر نشد دست کم چراغی روشن نگاه داریم تا آن لحظه ی باشکوه.
5- شیرینی در گردهم آیی مان در این شب بخوریم.
6- به جای تخمه شکستن! از خشکبار (میوه های خشک شده) بهره بگیریم.
7- جامی آب در میان بگذاریم و با دمیده شدن سپیده آن را در فضایی باز بریزیم.
8- به همه کسانی که گرد هم آمده ایم، همه به یکدیگر (یکایک آن ها) هدیه ای (هر چند کوچک) بدهیم.
نیاکان ما در هیچ زمانی و با پیش آمدن هیچ رویدادی آیین خود را از دست نمی دادند و به انجام آن ها پایبند بودند. یلدا را با شکوه ایرانی برگزار کنیم. یلدا، خجسته باد.
شاهنامه بایسنقری در کتابخانه یونسکو( دانلود )
شاهنامه بایسنقری را می توانید از کتابخانه یونسکو دریافت کنید.
لطفعلی صورتگر و فردوسی
لطفعلی صورتگر
***
چون سپاه نابکاران پهنه میهن گرفت
از مدائن تا هری را سیل بنیان کن گرفت
کشوری کز فره آهورمزد آباد بود
رو به ویرانی نهاد و بوی اهریمن گرفت
***برای آشنایی با ایشان ادامه ی مطلب را ببینید
فردوسی بزرگترین شاعر ایران است. زیرا داستان بدین بزرگی را که اغلب حکایات آن به نظر یا به عینه تکرار می شود به نظم آورده و با وجود این، کمتر ابیاتی را مکرر کرده و بعضی ابیات که مکرر شده، از باب تنگی قافیه و وحدت مضمون و اصل فکر است.
در کلیه معانی دقیق که در شاهنامه اتفاق افتاده و مضامینی که برای گویندگان دست می دهد، فردوسی به خوبی از عهده برآمده و دقیق ترین احساس برگزیده را در شاهنامه تعبیر و تفسیر کرده و در معانی مختلف که ناچار عبارات مختلف لازم دارد و تعبیرات آنها برای هر کسی میسر نیست خاصه معانی ناپسند که برای شاعری مانند او، آوردن آن ها را روا نبوده، و ترک آن ها به واسطه ی انتظام داستان ممکن نمی شده، کنایات و عبارات مخصوص ایجاد کرده و از این معانی به خوبی عبارت کرده، چنانکه بر گویندگان و سخن سرایان پارسی که به چشم انتقاد در اشعار متقدمین و متاخرین نظره کرده باشند، این سخن مستور نیست.
(لطفعلی صورتگر - تاریخ ادبیات ایران - سلسله انتشارات موسسه ی وعظ و خطابه )
از نشریه جشنواره توس - 1354 به کوشش ضیاالدین سج
ادامه مطلب ...
یکی داستان است پر آب چشم -دکتر خالقی مطلق
نقاشی دوران صفویه
کار با آبرنگ و جوهر - زر اندود
جایگاه نگهداری:Manchester, John Rylands Library, Persian MS 933, fol. 37r
یکی داستان است پر آب چشم (درباره موضوع نبرد پدر و پسر)
نویسنده: خالقی مطلق،جلال
نشریه: علوم انسانی » ایران نامه » زمستان 1361 - شماره 2
(42 صفحه - از 164 تا 205)
این مقاله به بررسی تطبیقی داستان های نبرد پدر و پسر در گوشه و کنار جهان می پردازد.
پ.ن: عضویت در در این پایگاه آسان و رایگان است
آیا تهمینه پری بود؟
پری: تحقیقی در حاشیه اسطوره شناسی تطبیقی - بهمن سرکاراتی
تهمینه (تهمیمه) کیست؟ بهار مختاریان
سهراب کشی در گفتگو با بهرام بیضایی
تهمینه و دزدیده شدن اسب رستم ناصر کاظم خان لو
خوان نخست : کشتن اسفندیار گرگان را
.
.
اسفندیار در جنک با گرگها، منسوب به شاهنامۀ فردوسی کار تبریز، ایران، 1370 میلادی(772 ق)، نگهداشته در موزۀ توپقاپی سرای استانبول ترکیه
Isfandiyar fights with the Wolves
Thought to be from a Shah-nameh by Firdawsi of c.1370, made in Tabriz, Iran. Topkapi Sarayi Muzesi. Manuscript Hazine 2153, fol. 73a. — with Manouchehr Moshtagh Khorasani.
خوان سیوم- جنگ رستم با اژدها
.
.
.
Rustam/dragon
Object Name Firdawsi. Shahnamah
Shiraz
Safavids
Miniature paintings -- Iran -- 16th century
MS title and folio number Museum of Fine Arts (Springfield, Mass.). Manuscript. 35 Inv. 59
دمیده شدن روح رستم به جنگ افزارهای ایرانی
یک گرز گاو سر از دوران قاجار
نگارش:دکتر منوچهر مشتاق خراسانی
نسل های زیادی از ایرانیان با داستان کاوه آهنگر بزرگ شدند. کاوه با قیام علیه ضحاک ماردوش ستمگر مردم را از دست وی نجات داد. سالها بود که ضحاک با ارعاب بر مردم ایران حکومت می کرد و مغز فرزندانشان را خوراک مارهایی می نمود که بر دوشش روییده بودند. بسیاری از ایرانیان با این داستان آشنا هستند و می دانند چگونه کاوه آهنگر به فریدون کمک کرد تا سپاهی از ایرانیان ناراضی و جویای آزادی فراهم آورد. فریدون با یک گرز گاوسر به نبرد ضحاک رفت. با این حال بسیار نیستند ایرانیانی که بدانند نمونه های گرز گاوسر تا اواخر دوران قاجار نیز در ایران تولید می شدند وحتی امروز موبدان جوان زردشتی در مراسم مذهبی خود از آن استفاده می کنند.
ادامه مطلب ...نخستین زنان نقال
فرحناز کریمخانی اولین زن نقال شاهنامه پس از انقلاب
اولین زن نقّال ایران در زمان ساسانیان که در شاهنامۀ فردوسی با نام آزاده رومی یاد می‌شود، خنیاگر بهرام گور بوده و نقّالی موسیقایی انجام می‌داده‌‌است. گزارش دیگر دربارۀ دختران دهقان برزین است: یکی چامه‌گوی و دگر چنگ‌زن/ دگر پای‌کوبد شکن برشکن بدان چامه‌زن گفت کای ماهروی/ بپرداز دل چامۀ شاه گوی نخستین شهنشاه را چامه گوی/ چنین گفت کای خسروِ ماهروی نمانی مگر بر فلک ماه را / نشایی مگر خسرَوی گاه را (شاهنامه: رفتن بهرام به نخچیر).