مرگ سرخه :
بیت های توصیف سرخه از زبان رستم با هم بخوانیم :
به سُرخه نگه کرد پس پیلتن؛
یکی سروِ آزاده بُد، بر چمن.
برش چون برِ شیر و رخ چون بهار؛
ز مشکِ سیه، کرده بر گل نگار.
بر: سینه
مشک سیه:موی سیاه
گل کنایه از " رخسار سرخ"
نگار کردن یعنی " زینت دادن"
پیرامون گل رخسار را با مشک سیاه موی خود زینت داده است.
خالقی مطلق دفتر نهم ص 721
گویا هیچ احساس بدی به رستم دست نمی دهد و حتی خوشش هم می آید ولی دستور کشتن سرخه را با همان وضع کشتن فجیع سیاوش به توس می دهد. سرخه امان می خواهد و خود را دوستار سیاوش و همدرد ایرانیان می خواند.
بدو سُرخه گفت: "ای سرافراز̊ شاه!
چه ریزی همی خون من، بیگناه؟
سیاوش مرا بود همسال و دوست؛
روانم پر از درد و اندوهِ اوست.
مرا دیده پر آب بُد، روز و شب؛
همیشه به نَفرین گشاده دو لب،
بر آن کس که آن تشت و خنجر گرفت؛
بر آن کس که آن شاه را سر گرفت."
دل توس به رحم آمده و او را نمی کشد و زواره کشتن سرخه را به عهده می گیرد.
حتی فردوسی هم از کشتن این جوان بیگناهِ اسیر، دلش به درد آمده و می گوید:
-جهانا! چه خواهی ز پروردگان؟
چه پروردگان؟! داغ̊دل بَردگان-
در این بیت فردوسی خشمگین و افروخته دل از مرگ بُرنایی برومند چون سرخه، دید و دریافتِ خویش را در آن باز نموده است و جهان را که دلْسخت و شوخ چشم جوانان را در خاک و خون فرو می غلتاند نکوهیده است؛ راستی را، شگفتا از این دایۀ فرومایه که خونحواری است مردْاَوبار و زادگان و پروردگانش را فرو می کشد! جهان با استعاره ای کنایی، دایه پنداشته شده است.
دکتر کزازی- نامه باستان جلد سوم ص524
دکتر خالقی: ای جهان، از پرورده شدگان چه می خواهی. نه پرورده شدگان که در حقیقت بردگان داغدار! خوانش
دفتر نهم ص 722
سرخه در اینجا یادآور سهراب نیز هست!
داستان های نام آشنای شاهنامه را شنیده ام
اما از سرخه آگاهی بیشتری ندارم.
این داستان بلافاصله پس از رسیدن خبر کشته شدن سیاوش به ایرانیان است پس از آنکه رستم سودابه را به دو نیم می کند پس از یک هفته سوگواری ، روز هشتم با صدای کوس و بوق پهوانان را می خواند و می گوید مانند سیاوش کسی در جهان نبود و من دل به کین او بسته ام و از آنها می خواهد افراسیاب را دست کم نگیرند و ترس از دل بیرون کنند و کمر به گرفتن کین ببندند. (دقت کنید اینجا عملا کیکاووس هیچ کاره است) فرماندهی را به فرامرز می دهد. نخستین جایی که می رسند سیچاب بود با فرماندهی ورازاد. فرامرز وارازاد را می کشد و خبر به افراسیاب می رسد و افراسیاب پسرش سرخه را با سپاهی به نبرد با ایرانیان روانه می کند. سرخه به دست فرامرز اسیر می شود. همانگونه که بیت ها نشان می دهد سرخه پسر خوب افراسیاب بود و به نظر می آید این میان قربانی شد.
با پوزش اصلا داستان گوی خوبی نیستم و خیلی چکیده و کوتاه آن را نوشتم شما در شاهنامه داستان را بخوانید تا بیشتر موضوع را احساس کنید.
اگر بفرمایید چه شاهنامه ای دارید می توانم آدرس دقیق داستان را برایتان بنویسم.
سپاسگزارم
سلام.
شاهنامه ی من ارثی ست که از پدرم رسیده (شاهنامه ی محمد علی فروغی) شما خیلی خوب داستان را توضیح دادید سپاسگزارم سرخه پسر نیک سرشت افراسیاب بوده است
سلام
چه ارث گرانی!
بله نکته اصل داستان همینجاست . خون سیاوش پاک بود و در برابرش خون پاکی باید ریخته میشد .گویا این قانون در «کین» بود( شاید امروز هم به شکلی دیگر خودش شکل می گیرد).
البته آن زمان که دادگاهی نبود به این وسیله خودشان دست به کار می شدند و امروز این قوانین دیگر جایی ندارد.
برایتان لینک داستان رادر سایت گنجور می نویسم در آنجا لیست داستان ها هست می توانید در شاهنامه خودتان داستان را پیدا کنید که خواندن داستان از کتاب شاهنامه چیز دیگری است.
در شاهنامه مسکو نگاه کردم تقریبا داستان های پایانی جلد سوم است. شاهنامه محمد علی فروغی اگر اشتباه نکنم باید بر اساس چاپ مسکو باشد.
شاهنامه چاپ مسکو من تصحیح سعید حمیدیان است. که البته بیشتر از شاهنامه دکتر خالقی و دکتر کزازی استفاده می کنم.
سپاسگزارم
http://ganjoor.net/ferdousi/shahname/siavosh/sh14/
سلام.
ارث گرانبهایی ست چون خاطره ها دارم از روزهایی که کنار پدر می نشستم و او داستان های شاهنامه را برایم می خواند و معنا می کرد از پدر یک حافظ چاپ سنگی بمبیی هند هم دارم که طبع اواخر سلطنت ناصرالدین شاه است پدر گاه برایم حافظ می خواند گاه شاهنامه گاه قرآن. آن وقت ها رسانه ها اینقدر زیاد نبود در برخی خانواده های اعیان رادیو لامپی های چوبی بزرگ یافت می شد اما همه گیر نشده بود.
بیشتر کسانی که دیده ام به نوعی به شاهنامه علاقه مندند هنه ریشه در کودکیشان دارد .جالب است که شما حتی شاهنامه دوران خاطراتتان را هم در دست دارید.
و چقدر خوب که شما از کودکی با متون کهن آشنایید. دکتر کزازی معتقد است چیزی به نام ادبیات کودکان وجود ندارد و بچه ها باید شاهنامه و سعدی و حافظ .... بخوانند تا در ذهنشان پرسش هایی پیدا شود که در هنگام جوانی به دنبال پاسخش بروند .
من هم یک سالی هست با بچه ها شاهنامه کار می کنم و علاقه بچه ها را به شاهنامه بسیار زیاد میبینم و برایم تعجب آور است .
امروز یکی از بچه ها میگفت بعد از شاهنامه کلیله ودمنه بخوانیم و سعدی و...
و من از اینکه توانسته ام بچه ها را به خواندن متون کهن ببرم بسیار خوشحالم.
روان پدرتان شاد
گنجور سایت خیلی خوبی ست سپاسگزارم
بله سایت بسیار قابل استفاده ای است به خصوص امکان جستجو در سایت که بسیار کاربرد دارد.
بزرگوارید
سلام و سپاسگزارم.
سلام
فراموش کردم بنویسم لینکی شعر اخوان را شنیدم. جالب بود . داستات سرودن این شعر را می دانید؟
در فیس بوک عکس هایی از مراسم سال یادبودش را دیدم چهارم شهریور.
سلام.
از اینکه به شعر کوتاه شده ی "چین" اثر اخوان ثالث گوش سپرده اید سپاسگزارم.
نه ؛ داستان سرودن این شعر را نمی دانم اگر ممکن است بفرمایید تا آگاه شوم.
سلام
خواهش می کنم
من اطلاعی ندارم. برایم جالب بود اینقدر از چین تعریف کردن!
سلام
مدایح بی صله ی برخی از شاعران بزرگ نشانه ای از علایق و سلایق و نیز جهان بینی خاص آنان است شاید هم شعر "چین" نوعی هجو و دهن کجی و به رخ کشی به رژیمی باشد که مرادش "دکتر مصدق" را خانه نشین کرده بود . خدا می داند ...
سلام
بلهوزمان سرودن شعر و موقعیت شاعر بسیار مهم است به هر پرسشی است که ذهن مرو به خود مشغول کرده است.