در بارۀ ریخت درست نام سیاوش در شاهنامه

جهاندار نامش سیاوخش کرد/ برو چرخ گردنده را بخش کرد

داستان سیاوخ بیت 68

[بیت 68 .دوم ]نام سیاوش در اوستا Syāwaršan است به معنی "مرد سیاه (جعد)". در شاهنامه سیاوخش و سیاوش آمده است. سپس‌تر در زبان فارسی این نام به سیاووش تبدیل شده است (حافظ: شرمی از مظلمهٔ خون سیاووشش باد) و همین ریخت را کاتبان در بسیار جاها بجای سیاوخش نشانیده‌اند. ولی اگر فردوسی ریخت سیاووش را بکار برده بود، به سبب کثرت قافیه آنرا فراوان در محل قافیه میاورد، ولی در چند مورد معدود که آمده است، یکی مشکوک و بقیه الحاقی‌اند. در حالیکه ریخت سیاوخش را با وجود قلّت قافیه چندین بار در محل قافیه آورده است، از جمله در همین بیت ۶۸ که سخن از تعیین نام کودک است. بنابر این دو ریخت انجامیده به waxš– و wuš– (امروزه woš–) درست، و دو ریخت انجامیده به wōš– (امروزه wūš–) و waš– نادرست‌اند. نظر نولدکه (حماسهٔ ملی ایران، ص۴۵، ح۲) که ریخت wōš– را در شاهنامه پذیرفته و waxš– را متأخّر دانسته صددرصد خطاست (ونیز ← یادداشت نگارنده، ایران‌شناسی ۱/۱۳۷۲، ص ۲۱۷–۲۱۹).

خالقی مطلق-یادادداشت ها ی شاهنامه -دفتر نهم ص 569

@shahnameh1000

سرگذشت زبان فارسی

نمودار خاستگاه ، بالش و گسترش زبان دری یا فارسی

پروانه اسماعیل زاده, [۲۹.۰۶.۱۸ ۱۸:۵۵]

[Forwarded from یادداشت های شاهنامه خالقی مطلق]

زبان فارسی یا دری حدود دو هزار و پانصد سال پیشینه دارد که از آن حدود هزار سال نخستین زبان گفتار در جنوب غربی ایران و سپس حدود هزار و پانصد سال زبان گفتار و هزار و صد سال اخیر زبان نوشتار در بخش بزرگ سرزمین های فلات ایران بوده است و روزگاری به عنوان زبان فرهنگ و ادب، به کشورهای دیگر نیز نفوذ کرده است.

جلال خالقی مطلق 

گل رنجهای کهن  ص ۳۹۰

مقاله سرگذشت زبان فارسی

@shahnameh1000

دانلود مقاله سرگذشت زبان فارسی - جلال خالقی مطلق  از اینجا